Eerst en vooral even meegeven dat ik afgelopen woensdag in een reactie op het bericht van Hajo wat te voortvarend was. Ik zei toen dat ik het aanhouden van het rustige hogedrukweer nog tot het eerste weekend van oktober gaf, vooraleer het aanstormend depressiegeweld van over de Atlantische Oceaan ons zou innemen. Hoe staat het nu? Wel, volgens de laatste weerkaarten ondernemen die depressies komend weekend inderdaad serieus actie, maar volgens het Amerikaanse GFS en het Canadese GEM zonder succes. Enkel volgens het Europese EC zorgt een tot over de Britse Eilanden uitzakkende depressie ook in de Lage Landen voor minder fraai weer. Er bestaat dus nog kans dat mijn uitspraak van toen nog in een of andere vorm uitkomt. Maar eerlijk is eerlijk, dit is niet het geweld dat ik eerst in gedachten had. Ik zag het eerder als een eerste keer stevig warmdraaien van de straalstroom. Maar als er een ding al duidelijk is voor volgend weekend, dan wel dat dat warmdraaien elders boven de Stille Oceaan zal gebeuren. Boven Europa is die (nog) vrij zwak en meandert die alle kanten op. Leuk, want wat kan ons dat vertellen voor de toekomst?
Eerst en vooral even de nieuwste Europese kaarten erbij nemen. Dit is de situatie voor volgend weekend. Dikke depressie die tussen Groenland en Spitsbergen richting Noordpool trekt, en een nog uitdiepende secundaire depressie er achteraan. Die laatste wordt, door toenemende warmte-advectie naar het noorden, gedwongen een andere koers te nemen.
… pal richting de Britse Eilanden, …
… om van daar uit ook ons weer te beïnvloeden. Hecht voorlopig nog geen waarde aan deze kaart dames en heren, het gaat me enkel om het verloop. Want dat uitzakken maakt de ontwikkelingen bijzonder interessant, zeker met het oog op wat de komende maanden nog komen moet. Want wat vertellen ontwikkelingen in oktober ons over het verdere verloop van de winter?
Wel, je zou bijvoorbeeld enkel naar de Europese luchtdrukkaarten kunnen kijken en analogieën met het verleden zoeken. Maar daar word je niet veel wijzer van. Leidt een lokale hogedruksituatie automatisch naar hogedrukweer in de winter? Niet noodzakelijk. Hier zie je de weerkaart van dag op dag vier jaar geleden. Ook een hogedruksituatie met daarna een legendarisch koude decembermaand.
Anderzijds is dit de kaart van exact een jaar geleden. We zaten toen met een zich ontwikkelend hoog boven onze hoofden. En hebben we de daaropvolgende winter ook maar iets van winterkoude gezien. Nope, geen duidelijk verband dus. Althans toch niet op het eerste zicht.
Oktober zacht en fijn, het zal een scherpe winter zijn.
Blinkt oktober in het zonnegoud, de winter volgt snel en koud.
Brengt oktober veel vorst en wind, zo zijn januari en februari zeer mild.
Is oktober nat en koel, wordt de winter zacht en zwoel.
Misschien vertelt de volksweerkunde ons iets meer. Afgelopen week nog was er op wintersportweerman discussie over de voorspellende waarde van de weerspreuken over avond- en ochtendrood. De spreuken voor oktober doen het naar mijn gevoel beter. Ze waarschuwen voor een dikke westcirculatie, maar ook voor te vroege koude. Anderzijds zou een zachte en zonnige oktobermaand wel tot een koude winter leiden.
Ik ben even op onderzoek uitgegaan. Het blijft trouwens verbazend hoezeer mensen met seizoensvoorspellingen bezig zijn. Google eens op internet naar het verband tussen het oktoberweer en de daaropvolgende winter. Ik kreeg meteen al 30 miljoen resultaten. En er is goed nieuws. Er is wel degelijk een correlatie gevonden tussen het oktoberweer en dat van de daaropvolgende winter, zij het zeer zwak en slechts in een paar omstandigheden. Daar zullen we het mee moeten doen. De sleutel ligt niet bij lokale luchtdruksituatie, maar in de globale, alsook in de sterkte van de poolwervel, ook wel bekend als de Arctische Oscillatie. Is die positief, dan steekt er een dikke westcirculatie op. Bij negatieve waardes krijgen koudeuitbraken veel meer kansen.
Hier zie je de actuele grafiek van de AO (zwarte lijn) met de ensemblevoorspellingen erop (rode lijntjes). Je ziet duidelijk de toegenomen activiteit van de voorbije week. Zou ex-orkaan Edouard daar voor iets tussen zitten? Maar je ziet ook de de duidelijke verslapping van de AO naarmate we verder oktober ingaan. Denk aan de uitzakkende depressie, de sterk meanderende straalstroom en de warmte-advectie naar het noorden in het begin van dit bericht. Wat is nu het gevonden verband? Wel, is de gemiddelde AO voor heel de maand oktober sterk negatief, en daarmee bedoel ik kleiner dan -1, dan is er 67% kans dat dat voor de rest van de winter zo zal zijn, met dan veel kans op koudeuitbraken tot op onze breedtegraden. Het omgekeerde geldt ook. Een gemiddelde AO van meer dan +1 in oktober wordt bijna altijd gevolgd door een zachte winter waarbij de AO de overige maanden ook sterk positief blijft. Tsja, persistentie heet dat beest. Eens een bepaald patroon ingesteld is, het zeer moeilijk is om er weer van af te geraken. Dat weten we nog van de voorbije winter. Voor alle andere waardes van de AO tussen de -1 en +1 is er geen correlatie gevonden. Verwacht van mij dus nog niet meteen een uitspraak voor de rest van de winter. Eerst nog even oktober afwachten 😉 . Ik weet alvast waar ik voor duim.
25 reacties
Gesloten voor reacties.