OK, ik ga even boem bats, zonder al te veel aandacht voor een mooie inleiding, meteen binnenvallen in dit bericht en jullie meenemen naar een plek die volgens mij een belangrijke rol speelt in ons winterweer: de stratosfeer (luchtlaag van zo’n 10 tot 50km hoog). Want daar zijn de komende dagen weer heel bijzondere dingen aan de hand. Deze kaart laat zowat de actuele situatie zien op zowat 30km hoogte. Warme lucht boven Azië probeert richting de Noordpool te kruipen. Het leek heel lang op een poging tot een plotse opwarming van de stratosfeer (een SSW) die de poolwervel er dan uiteen zou spelen. Maar dat wordt het niet. Want het duurde en het duurde (ja, ik volg de situatie al een hele tijd). Uiteindelijk gaat die warmte zich richting het noorden van Canada begeven.
En dan krijgen we geen opbreken van de poolwervel, wel een poolwervelverplaatsing. En dan nog eentje die ik nog nooit eerder heb gezien. Met de wind die heel hoog boven onze hoofden voor duizenden kilometers strak uit het noordwesten tot het noorden waait. Wow, is de stratosfeer klaar voor een stevige winter in West-Europa?
Goede vraag natuurlijk. De stratosfeer misschien wel, maar dat wil niet zeggen dat de troposfeer dat ook is. Hoewel er toch een grote mate van beïnvloeding is tussen beide. Hier zie je een dwarsdoorsnede doorheen onze atmosfeer, in evolutiestijl. Dus de linkerkant is januari van dit jaar, de rechterkant is waar we nu zitten. Links zie je wat eigenlijk de normale situatie zou moeten zijn, met een koudeput op een dikke 20km hoogte (zie zwarte lijn). Daar zou de poolwervel dus het sterkst ontwikkeld moeten zijn. Als we naar de rechterkant kijken, zien we dat de poolwervel momenteel veel minder sterk ontwikkeld is op die hoogte. Enkel op 30km (de kaarten bovenaan dit bericht) is die wel op dreef. Maar ja, daar krijgen we dan die verplaatsing de komende dagen. Ja, ik heb het al dikwijls gezegd de voorbije weken. We beleven vrij unieke atmosferische omstandigheden momenteel.
Laten we eens wat lager in die stratosfeer gaan kijken, op 15km bijvoorbeeld. Hier zien we momenteel eenzelfde beeld. Poolwervel meer over Azië, en hogere druk tussen Schotland en IJsland. Ja, ik ben fan van deze kaarten, want ze zijn dikwijls veel minder wispelturig dan de grondkaarten. Daarom dat ik een dikke week geleden in de reacties zei dat ik meer in hogedrukopbouw boven de noordelijke Atlantische Oceaan geloofde en niet boven Scandinavië, en ook de noodzaak van de klaagmuur van voorbije zondag niet echt begreep. Maar goed, dat is een andere discussie.
Kijken we nog wat lager, in de troposfeer (van 0 tot 10km hoog ongeveer), dan zien we een volledig gelijkaardig beeld. Zie je, de twee atmosferische lagen zijn wel degelijk aan mekaar gelinkt.
Hoe gaat het nu verder? Wel hogedruk boven de oceaan gaat er wat uit, maar dat wil niet zeggen dat de west er in komt. Je ziet de isohypsen (lijnen van gelijke hoogte) boven onze omgeving duidelijk uit mekaar bewegen boven West-Europa. Tsja, waar moeten de Atlantische depressies dan naartoe?
De straalstroom geeft daardoor nog altijd niet thuis boven onze omgeving.
Dus de ene run maakt die eens een meander naar het noorden, en de run erop weer naar het zuiden. Nee, de modellen weten het niet op de lange termijn. Goed mogelijk dus dat er binnen een dag of tien toch een serieuze pluk neerslag richting de Alpen gaat. Het kan … maar het is eigenlijk niet te zeggen.
Dat wil dan ook zeggen dat ook de ensembles op lange termijn vrij waardeloos zijn. Vanaf Sinterklaas zie je in ieder geval grote onzekerheid, met de hoofdrun van GFS hoog bovenin vandaag. Aan het andere uiterste is er een ensemblelid die zelfs voor ijsdagen gaat in de Lage Landen …
… een gevolg van de vorming van een Scandihoog waardoor heel koude Oost-Europese lucht richting het westen beweegt. Nah, mooi … maar onwaarschijnlijk als je het mij vraagt. Die langdurige hogedrukopbouw boven de Britse Eilanden bijvoorbeeld lijkt nog steeds een stuk waarschijnlijker.
Een beetje meer de richting die EC vanochtend uit gaat. Dat wil dus zeggen dat we vanaf het weekend voor meerdere nachten terug nachtvorst krijgen in de Lage Landen en het in de Alpen nog wel even droog blijft.
Of de minima zo laag gaan uitpakken als de voorbije nacht weten we nu nog niet. Dat gaat van de exacte positie van het hoog afhangen. België heeft in ieder geval meer kans op koude nachten dan Nederland.
Aan de grond heeft het vannacht trouwens op meerdere plaatsen sterk gevroren.
En dat brengt me naadloos tot bij de Hellmann-wedstrijd die we vandaag starten. Hoe koud wordt deze winter? Tel alle negatieve gemiddelde dagtemperaturen voor De Bilt bij mekaar op en je bekomt het Hellmann koudegetal. Na de vrij koude temperaturen van gisteren zitten we deze winter al op 0,4. Waarschijnlijk dat er vandaag al zo’n 3 volle punten bijkomen. En dan komen we al aardig in de buurt van de schamele 9,6 die we over heel de vorige winter bij mekaar hebben gesprokkeld. Reageerder John was trouwens de winnaar van de wedstrijd van vorig jaar. Hij voorspelde 12 Hellmannetjes, een zeer zachte winter. Het werd uiteindelijk een buitengewoon zachte.
Hoe wordt deze winter? Op basis van de afwijkende omstandigheden in de stratosfeer momenteel zou ik voor een koude durven gaan, toch zeker in de eerste helft van december.
Maar verschillende langetermijnmodellen zeggen dat de tweede helft van de winter veel zachter wordt omdat de poolwervel dan weer veel sterker op gang komt. Het Amerikaanse langetermijnmodel kleurt gewoontegetrouw dan weer bloedrood. Maar ook andere modellen gaan die richting uit. Zelfs het Britse MetOffice zoals we gisteren in een reactie van Ab konden lezen. Hmmm, misschien toch maar wat voorzichtigheid inbouwen. Ok, ik ga voor een uiteindelijk ‘normale’ winter wat uiteindelijk ook de winters van 2008 tot 2012 waren. Ik zet in op 62 Hellmannetjes. En jij? Inzetten kan tot aan het begin van e meteorologische winter. Morgenavond om middernacht dus.
357 reacties
Gesloten voor reacties.